بخشی از متن دانلود فایل پاورپوینت ازدواج حضرت علی و حضرت فاطمه در روایات :
ازدواج حضرت علی و حضرت زهرا (روایات)
امیرمؤمنان و حضرت فاطمه (علیهما‌السّلام) فضائل فراوانی دارند. تعدادی از مناقب آنها اختصاصی است و پاره‌ای مشترک میان هر دو است. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های مشترک, پیوند آسمانی این دو بزرگوار است. بر اساس منابع شیعه و اهل سنت, پیوند امیرمؤمنان و حضرت فاطمه (علیهما‌السّلام) به دستور خدای متعال بوده است و رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مامور به اجرای آن بود.
فهرست مندرجات
2 - گستره روایات
3 - روایات شیعه دوازده امامی
3.1 - روایت یکم
3.2 - روایت دوم
3.3 - روایت سوم
3.4 - روایت چهارم
3.5 - روایت پنجم
3.6 - روایت ششم
3.7 - روایت هفتم
3.8 - روایت هشتم
3.9 - روایت نهم
3.10 - روایت دهم
3.11 - روایت یازدهم
3.12 - روایت دوازدهم
3.13 - روایت سیزدهم
3.14 - روایت چهاردهم
3.15 - روایت پانزدهم
3.16 - روایت شانزدهم
3.17 - روایت هفدهم
4 - روایات اهل‌سنت
4.1 - روایت اول
4.2 - روایت دوم
5 - جمع‌بندی
6 - پانویس
7 - منبع
پیوند آسمانی
مطابق مستندات موجود, رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در موقعیت‌های گوناگون الهی بودن ازدواج امام علی و حضرت فاطمه (علیهما‌السّلام) را مطرح نمود.
نیز مطابق این مستندات؛ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از طرف خداوند مامور بود تا بهترین انسان‌ها را به ازدواج با حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) در آورد, رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب را انتخاب نمود زیرا غیر از او کسی را هم‌شان و هم‌تراز حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) نمی‌دید.
همچنین, امام علی (علیه‌السّلام) به این ازدواج افتخار می‌کرد و آن را فضیلتی برای خود به شمار می‌آورد.
آنچه در پی می‌آید نمونه‌هایی از این گزارش‌ها است.
گستره روایات
مقدار قابل توجهی از روایات الهی بودن ازدواج امام علی و حضرت فاطمه (علیهما‌السّلام) در منابع دست اول امامیه مانند کافی کلینی و امالی شیخ صدوق, و تعدادی در منابع دست دوم امامیه به ثبت رسیده است. پاره‌ای از این دست روایات در منابع اهل سنت نیز به چشم می‌خورد.
این گزارش‌ها به دلیل آنکه حجم گسترده دارند, به راحتی می‌توان درستی آن را تصدیق کرد. البته در این میان, از ناحیه امامیه و اهل سنت, روایاتی وجود دارند که به تنهایی نیز اعتبار و اتقان کافی را مطابق دانش حدیث فریقین دارایند.
در این نوشتار تعداد 19 روایت و مجموعاً با 31 سند, از منابع امامیه و اهل سنت, ارائه می‌گردد.
روایات شیعه دوازده امامی
در این بخش به عنوان نمونه به ذکر هجده حدیث بسنده می‌شود.
روایت یکم
این روایت با دو سند ذیل به ثبت رسیده است:
سند یکم:
عِدَّهٌ مِنْ اَصْحَابِنَا عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَسْبَاطٍ عَنْ دَاوُدَ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ قَالَ لَمَّا زَوَّجَ رَسُولُ اللَّه ص- عَلِیّاً فَاطِمَهَ ع دَخَلَ عَلَیْهَا وهِیَ تَبْکِی فَقَالَ لَهَا مَا یُبْکِیکِ فَوَاللَّه لَوْ کَانَ فِی اَهْلِی خَیْرٌ مِنْه مَا زَوَّجْتُکِه ومَا اَنَا زَوَّجْتُه ولَکِنَّ اللَّه زَوَّجَکِ...
[1] الکلینی الرازی, ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (متوفای328 ه), الکافی, ج5 ص378, ناشر:اسلامیه, تهران, الطبعه الثانیه, 1362 ه. ش.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: آنگاه که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فاطمه را به ازدواج علی (علیه‌السّلام) درآورد, وارد بر دخترش شد, در حالی که فاطمه (علیهاالسّلام) گریه می‌کرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: چرا گریه می‌کنی؟ به خداوند سوگند اگر در میان اهل بیتم کسی بهتر از علی بود همانا تو را به ازدواج او در می‌آوردم. من تو را از پیش خود به ازدواج او در نیاوردم, بلکه خداوند تو را برای علی تزویج نمود.
لازم به ذکر است؛ سند این روایت به یعقوب بن شعیب منتهی می‌شود, اما به نظر می‌رسد که او از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل کرده است زیرا وی از اصحاب امام صادق به شمار می‌رود و همانطور که در سند بعدی از شیخ طوسی ملاحظه می‌کنید, یعقوب بن شعیب همین روایت را ازامام صادق (علیه‌السّلام) نقل می‌کند.
همچنین شایان ذکر است, گریه حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) نشان از نارضاینی ایشان از این ازدواج نیست زیرا
اولا: مطابق روایات فراوان شیعه و اهل سنت, این ازدواج به دستور خداوند بوده, و هرگز حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در قبال دستور الهی ابراز نارضایتی نمی‌کند. ثانیا: اگر هم دستور الهی نبود, این امر به پیشنهاد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود و از آنجایی که بر اساس قرآن تمامی حرکات و سکنات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر اساس وحی الهی است و از طرفی در تصمیم‌گیری برای مسلمانان بر آنان مقدم است و اولویت دارد, هرگز حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) از پیشنهاد ایشان تخطی نمی‌کند.
ثالثا: بر اساس پاره‌ای از روایات که در ادامه می‌آید, حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) از این ازدواج اعلام رضایت می‌کنند. از این‌رو معتقدیم که حکمت گریه ایشان چه بسا جدایی از خانه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است.
سند دوم:
حَدَّثَنِی جَمَاعَهٌ عَنْ اَبِی غَالِبٍ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الزُّرَارِیِّ, عَنْ خَالِهِ, عَنِ الْاَشْعَرِیِّ, عَنْ اَحْمَدَ بْنِ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ, عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَسْبَاطٍ, عَنْ دَاوُدَ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ, عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ: لَمَّا زَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ...
[2] الطوسی, الشیخ ابوجعفر, محمد بن الحسن بن علی بن الحسن (متوفای460ه), الامالی, ص40, تحقیق:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه, ناشر:دار الثقافه قم, الطبعه:الاولی, 1414ه.
روایت دوم
اَخْبَرَنَا اَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَانِ (رَحِمَهُ اللَّهُ), قَالَ: حَدَّثَنَا اَبُو نَصْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ الْبَصِیرُ السُّهْرَوَرْدِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْاَسَدِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا اَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْعَلَوِیُّ الْمُحَمَّدِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا یَحْیَی بْنُ هَاشِمٍ الْغَسَّانِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَرْوَانَ, قَالَ: حَدَّثَنِی جُوَیْبِرُ بْنُ سَعِیدٍ, عَنِ الضَّحَّاکِ بْنِ مُزَاحِمٍ, قَالَ: سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ اَبِی طَالِبٍ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) یَقُولُ: اَتَانِی اَبُو بَکْرٍ وَ عُمَرُ فَقَالا: لَوْ اَتَیْتَ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) فَذَکَرْتَ لَهُ فَاطِمَهَ, قَالَ: فَاَتَیْتُهُ, فَلَمَّا رَآنِی رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) ضَحِکَ, ثُمَّ قَالَ: مَا جَا َ بِکَ یَا اَبَا الْحَسَنِ وَ مَا حَاجَتُکَ قَالَ: فَذَکَرْتُ لَهُ قَرَابَتِی وَ قِدَمِی فِی الْاِسْلَامِ وَ نُصْرَتِی لَهُ وَ جِهَادِی, فَقَالَ: یَا عَلِیُّ, صَدَقْتَ, فَاَنْتَ اَفْضَلُ مِمَّا تَذْکُرُ فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ, فَاطِمَهَ تُزَوِّجُنِیهَا فَقَالَ: یَا عَلِیُّ, اِنَّهُ قَدْ ذَکَرَهَا قَبْلَکَ رِجَالٌ, فَذَکَرْتُ ذَلِکَ لَهَا, فَرَاَیْتُ الْکَرَاهَهَ فِی وَجْهِهَا, وَ لَکِنْ عَلَی رِسْلِکَ حَتَّی اَخْرُجَ اِلَیْکَفَدَخَلَ عَلَیْهَا... فَقَالَ لَهَا: یَا فَاطِمَهُ. فَقَالَتْ: لَبَّیْکَ, حَاجَتَکَ, یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: اِنَّ عَلِیَّ بْنَ اَبِی طَالِبٍ مَنْ قَدْ عَرَفْتَ قَرَابَتَهُ وَ فَضْلَهُ وَ اِسْلَامَهُ, وَ اِنِّی قَدْ سَاَلْتُ رَبِّی اَنْ یُزَوِّجَکِ خَیْرَ خَلْقِهِ وَ اَحَبَّهُمْ اِلَیْهِ, وَ قَدْ ذَکَرَ مِنْ اَمْرِکِ شَیْئاً فَمَا تَرَیْنَ فَسَکَتَتْ وَ لَمْ تُوَلِّ وَجْهَهَا وَ لَمْ یَرَ فِیهِ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) کَرَاهَهً, فَقَامَ وَ هُوَ یَقُولُ: اللَّهُ اَکْبَرُ, سُکُوتُهَا اِقْرَارُهَا, فَاَتَاهُ جَبْرَئِیلُ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ, زَوِّجْهَا عَلِیَّ بْنَ اَبِی طَالِبٍ, فَاِنَّ اللَّهَ قَدْ رَضِیَهَا لَهُ وَ رَضِیَهُ لَهَاقَالَ عَلِیٌّ: فَزَوَّجَنِی رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ), ثُمَّ اَتَانِی فَاَخَذَ بِیَدِی فَقَالَ: قُمْ بِسْمِ اللَّهِ وَ قُلْ: " عَلَی بَرَکَهِ اللَّهِ, وَ ما شا َ اللَّهُ, لا قُوَّهَ اِلَّا بِاللَّهِ, تَوَکَّلْتُ عَلَی اللَّهِ ثُمَّ جَا َنِی حِینَ اَقْعَدَنِی عِنْدَهَا (عَلَیْهَا السَّلَامُ), ثُمَّ قَالَ: " اللَّهُمَّ اِنَّهُمَا اَحَبُّ خَلْقِکَ اِلَیَّ فَاَحِبَّهُمَا, وَ بَارِکْ فِی ذُرِّیَّتِهِمَا, وَ اجْعَلْ عَلَیْهِمَا مِنْکَ حَافِظاً, وَ اِنِّی اُعِیذُهُمَا وَ ذُرِّیَّتَهُمَا بِکَ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ.
[3] الطوسی, الشیخ ابوجعفر, محمد بن الحسن بن علی بن الحسن (متوفای460ه), الامالی, ص39, تحقیق:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه, ناشر:دار الثقافه قم, الطبعه:الاولی, 1414ه.
ضحاک بن مزاحم گفت از امام (علیه‌السّلام) شنیدم که فرمود: ابوبکر و عمر نزد من آمدند و گفتند: ای کاش نزد رسول خدا می‌رفتی و درباره ازدواج با فاطمه گفتگو می‌کردی. هنگامی که نزد پیامبر خدا رفتم آن حضرت خندید و فرمود: چه درخواست داری؟ من قرابت و سبقت در اسلام و یاری‌کردن خود از آن حضرت و جهادهائی که در راه خدا کرده بودم را برای آن حضرت شرح دادم. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: یا علی راست می‌گوئی, مقام تو بالاتر از این است که بیان داشتی. گفتم: یا رسول اللَّه فاطمه را به ازدواج من در می‌آوری؟ فرمود: یا علی قبل از تو چند نفر از مردان این تقاضا را داشتند, ولی هر یک را به فاطمه گفتم کراهت و ناخشنودی را در چهره‌اش دیدم, شما صبر کن تا من نزد او بروم و برگردم. آن حضرت وارد بر فاطمه (علیهاالسّلام) شدند و فرمودند: ای فاطمه! حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) عرضه داشتند: لبیک یا رسول اللَّه! فرمود: علی بن ابی‌طالب کسی است که تو قرابت و فضیلت و سبقت در اسلام او را می‌دانی, من از خدای سبحان خواسته‌ام که تو را برای بهترین و محبوب‌ترین خلق خود تزویج کند. علی درباره ازدواج با تو با من صحبت کرده است, تو چه صلاح می‌دانی؟ فاطمه (علیهاالسّلام) ساکت شد و صورت خود را از پیامبر خدا بر نگردانید. رسول خدا عدم رضایت فاطمه را از صورتش دریافت, لذا برخاست و فرمود: اللَّه اکبر! سکوت فاطمه دلیل بر رضایت اوست. پس از این جریان جبرئیل نزد پیامبر اکرم آمد و گفت: یا محمّد! فاطمه را برای علی بن ابی‌طالب تزویج کن, زیرا خدا راضی است که زهرا برای علی و علی برای زهرا باشد. آنگاه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فاطمه را به ازدواج در آورد.
روایت سوم
این روایت دارای دو سند است:
سند یکم:
حَدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی الْعَطَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا اَبِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ اَحْمَدَ الْاَزْدِیِّ عَنْ اَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ اَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ عِکْرِمَهَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌اِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی آخَی بَیْنِی وَ بَیْنَ عَلِیِّ بْنِ اَبِی طَالِبٍوَ زَوَّجَهُ‌ابْنَتِی... وَ جَعَلَهُ لِی وَصِیّاً وَ خَلِیفَهً فَعَلِیٌّ مِنِّی وَ اَنَا مِنْهُ مُحِبُّهُ مُحِبِّی وَ مُبْغِضُهُ مُبْغِضِی وَ اِنَّ الْمَلَائِکَهَ لَتَقَرَّبُ اِلَی اللَّهِ بِمَحَبَّتِهِ.
[4] الصدوق, ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (متوفای381ه), الامالی, ص187, تحقیق و نشر:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه - قم, الطبعه:الاولی, 1417ه.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: خداوند متعال میان من و علی بن ابی‌طالب برادری ایجاد کرد و خداوند دخترم فاطمه را به ازدواج او در آورد.... خداوند علی (علیه‌السّلام) را وصی و خلیفه‌ام قرار داد, پس علی از من است و من از اویم. دوستدار او دوستدار من و دشمن او دشمن من است. همانا فرشته‌ها بواسطه دوستی علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) به خداوند نزدیک می‌شوند.
سند دوم:
حَدَّثَنَا اَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی الْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ اَبِی اَحْمَدَ الْاَزْدِیِّ عَنْ اَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ اَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ عِکْرِمَهَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ...
[5] الصدوق, ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (متوفای381ه), الامالی, ص343, تحقیق و نشر:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه - قم, الطبعه:الاولی, 1417ه.
روایت چهارم
عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّه بْنِ اِسْحَاقَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ سُلَیْمَانَعَمَّنْ حَدَّثَهعَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّه ع قَالَ اِنَّ فَاطِمَهَ ع قَالَتْ لِرَسُولِ اللَّه صزَوَّجْتَنِی بِالْمَهْرِ الْخَسِیسِ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّه صمَا اَنَا زَوَّجْتُکِ ولَکِنَّ اللَّه زَوَّجَکِ مِنَ السَّمَا ِ...
[6] الکلینی الرازی, ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (متوفای328 ه), الکافی, ج5, ص378, ناشر:اسلامیه, تهران, الطبعه الثانیه, 1362 ه. ش.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: فاطمه به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عرض کرد: مرا به مهریه اندک تزویج نمودی. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: ازدواج تو از سوی من نبود, خداوند فرمان ازدواج تو را از آسمان صادر کرده است.
لازم به ذکر است که مقام و منزلت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به قدری والاست که حتی بر اساس روایات معتبر اهل سنت, رضایت و غضب الهی دائر مدار رضایت و غضب آن حضرت است (قال رسول الله صلی الله علیه وسلم لفاطمه ان الله یغضب لغضبک ویرضی لرضاک هذا حدیث صحیح الاسناد.
[7] حاکم نیشابوری, محمد بن عبدالله, المستدرک علی الصحیحین, ج3, ص167.
), بنابراین شان آن حضرت اجل از این است که پیرامون مقدار مهریه سخن بگویند چه رسد نعوذ بالله به پدر بزرگوارشان اعتراض نمایند؛ از این‌رو روایت فوق بیانگر مساله‌ای دقیق در امر ازدواج می‌باشد و آن اینکه هدف حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) از بیان آن جمله, زمینه‌سازی و بسترسازی برای بیان مطلبی مهم توسط رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای آموزش به آیندگان است و آن اینکه در ازدواج الهی بودن و دینی بودن آن مهم است, نه میزان مهریه.روایت پنجم
روایت دارای دو سند می‌باشد:
سند یکم:
اخبرنا ابو عمر قال اخبرنا احمد قال: حدثنا محمد بن احمد بن الحسن قال حدثنا موسی بن ابراهیم المروزی قال حدثنا موسی بن جعفر, عن ابیه, عن جده (علیهم‌السّلام) عن جابر بن عبدالله قال: لما زوج رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فاطمه (علیهاالسّلام) من علی (علیه‌السّلام) اتاه ناس من قریش فقالوا انک زوجت علیا بمهر خسیس؟ فقال: ما انا زوجت علیا ولکن الله (عزّوجلّ) زوجه لیله اسری بی عند سدره المنتهی...
[8] الطوسی, الشیخ ابوجعفر, محمد بن الحسن بن علی بن الحسن (متوفای460ه), الامالی, ص257, تحقیق:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه, ناشر:دار الثقافه قم, الطبعه:الاولی, 1414ه
جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: آنگاه که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فاطمه را به ازدواج علی (علیه‌السّلام) در آورد, عده‌ای از مردم قریش گفتند یا رسول الله؛ فاطمه را با مهریه‌ای اندک به ازدواج علی درآوردی؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: من او را به ازدواج علی در نیاوردم همانا خداوند در آن شب که به معراج رفتم, او را به عقد علی بن ابی‌طالب در آورد.
سند دوم:
حَدَّثَنِی اَبُو الْمُفَضَّلِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ, قَالَ: حَدَّثَنَا اَبُو الْعَبَّاسِ اَحْمَدُ ابْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ الْهَمْدَانِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ‌مُحَمَّدِ بْنِ اَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ, قَالَ: حَدَّثَنَا مُوسَی بْنُ اِبْرَاهِیمَ الْمَرْوَزِیُّ, قَالَ: حَدَّثَنَا مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ, عَنْ اَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ, عَنْ جَدِّهِ مُحَمَّدٍ الْبَاقِرِ (عَلَیْهِمْ السَّلَامُ), عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْاَنْصَارِیِّ, قَالَ: لَمَّا زَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ فَاطِمَهَ مِنْ عَلِیٍّ...
[9] الطبری, ابی جعفر محمد بن جریر بن رستم (متوفای قرن پنجم), دلائل الامامه, ص100, تحقیق:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه, ناشر:مرکز الطباعه والنشر فی مؤسسه البعثه, قم, چاپ:الاولی1413.
روایت ششم
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ مُخَلَّدِ بْنِ مُوسَی عَنْ اِبْرَاهِیمَ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ یَحْیَی الْیَرْبُوعِیِّ عَنْ اَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اِنَّما اَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ اَتَزَوَّجُ فِیکُمْ وَ اُزَوِّجُکُمْ اِلَّا فَاطِمَهَ ع فَاِنَّ تَزْوِیجَهَا نَزَلَ مِنَ السَّمَا ِ.
[10] الکلینی الرازی, ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (متوفای328 ه), الکافی, ج5, ص568, ناشر:اسلامیه, تهران, الطبعه الثانیه, 1362 ه. ش.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: من بشری مانند شما هستم. از میان شما همسر اختیار می‌کنم و دختران خود را به همسری مردان شما در می‌آورم, مگر دخترم فاطمه که حکم تزویجش از آسمان آمده است.
روایت هفتم
روایت ذیل چند سند دارد:
سند یکم:
حَدَّثَنَا اَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الشَّاهِ الْفَقِیهُ الْمَرْوَزِیُ بِمَرْوَرُودَ فِی دَارِهِ قَالَ حَدَّثَنَا اَبُو بَکْرِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ النَّیْسَابُورِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا اَبُو الْقَاسِمِ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ اَحْمَدَ بْنِ عَامِرِ بْنِ سُلَیْمَانَ الطَّائِیُ بِالْبَصْرَهِ قَالَ حَدَّثَنَا اَبِی فِی سَنَهِ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ قَالَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَی الرِّضَا ع سَنَهَ اَرْبَعٍ وَ تِسْعِینَ وَ مِائَهٍ
سنددوم:
وَ حَدَّثَنَا اَبُو مَنْصُورٍ اَحْمَدُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ بَکْرٍ الْخُورِیُّ بِنَیْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا اَبُو اِسْحَاقَ اِبْرَاهِیمُ بْنُ هَارُونَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْخُورِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ الْفَقِیهُ الْخُورِیُّ بِنَیْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْهَرَوِیُّ الشَّیْبَانِیُّ عَنِ الرِّضَا عَلِیِّ بْنِ مُوسَی ع
سند سوم:
وَ حَدَّثَنِی اَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْاُشْنَانِیُّ الرَّازِیُّ الْعَدْلُ بِبَلْخٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَهْرَوَیْهِ الْقَزْوِینِیُّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سُلَیْمَانَ الْفَرَّا ِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی عَلِیُّ بْنُ اَبِی طَالِبٍ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآله: اَتَانِی مَلَکٌ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ اِنَّ اللَّهَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ قَدْ زَوَّجْتُ فَاطِمَهَ مِنْ عَلِیٍّ فَزَوِّجْهَا مِنْهُ... وَ سَیُولَدُ مِنْهُمَا وَلَدَانِ سَیِّدَا شَبَابِ اَهْلِ الْجَنَّهِ...
[11] القمی, ابو جعفر الصدوق, محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (متوفای381ه), عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام) ج1, ص30.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: ملکی از سوی خداوند بر من نازل شد و گفت: خداوند به تو سلام می‌رساند و می‌فرماید: فاطمه را به ازدواج با علی بن ابی‌طالب درآوردم, پس تو هم او را به عقد علی درآور... همانا به زودی دو فرزند از از این دو متولد می‌شوند که دو سرور جوانان بهشت هستند.
روایت هشتم
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سلم (سَالِمِ) بْنِ الْبَرَا ِ الْجِعَابِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی اَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ الرَّازِیُّ التَّمِیمِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی سَیِّدِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی (جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ اَبِی) مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی اَبِی عَلِیُّ بْنُ اَبِی طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَا زَوَّجْتُ فَاطِمَهَ اِلَّا لَمَّا اَمَرَنِی اللَّهُ بِتَزْوِیجِهَا.
[12] القمی, ابو جعفر الصدوق, محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (متوفای381ه), عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام) ج2 ص64, تحقیق:تصحیح وتعلیق وتقدیم:الشیخ حسین الاعلمی, ناشر:مؤسسه الاعلمی للمطبوعات - بیروت – لبنان, سال چاپ:1404 - 1984 م.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: فاطمه را به ازدواج درنیاوردم مگر آنکه خداوند مرا به ازدواج او دستور داد.
روایت نهم
حَدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ زِیَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدَانِیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَ الْحُسَیْنُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ اَحْمَدَ بْنِ هِشَامٍ الْمُکَتِّبُ وَ عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْوَرَّاقُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ قَالُوا حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبَرْمَکِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا اَبُو الصَّلْتِ الْهَرَوِیُّ قَالَ: لَمَّا جَمَعَ الْمَاْمُونُ لِعَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع اَهْلَ الْمَقَالاتِ مِنْ اَهْلِ الْاِسْلَامِ وَ الدِّیَانَاتِ مِنَ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ الْمَجُوسِ وَ الصَّابِئِینَ وَ سَائِرِ اَهْلِ الْمَقَالاتِ فَلَمْ یَقُمْ اَحَدٌ اِلَّا وَ قَدْ اَلْزَمَهُ حُجَّتَهُ... قال: اِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مَا تَوَلَّی تَزْوِیجَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ اِلَّا تَزْوِیجَ حَوَّا َ مِنْ آدَمَ ع وَ زَیْنَبَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صبِقَوْلِهِ " فَلَمَّا قَضی زَیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها" وَ فَاطِمَهَ مِنْ عَلِیٍّ.
[13] القمی, ابو جعفر الصدوق, محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (متوفای381ه), عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام) ج1, ص170.
ابوالصلت هروی روایت می‌کند: چون مامون از اهل اسلام و ادیان مختلف از یهود و نصاری و مجوس و صائبین و دیگران را نزد امام رضا (علیه‌السّلام) جمع نمود, کسی برنخاست تا چیزی بگوید مگر آنکه امام (علیه‌السّلام) او را الزام نموده و ساکت می‌نمود... آنگاه امام (علیه‌السّلام) فرمود: خداوند متعال ازدواج هیچ یک از بندگان را خود به عهده نگرفت مگر تزویج حوا به آدم و زینب (بنت جحش) به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که در قرآن در این‌باره فرمود: فَلَمَّا قَضی زَیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها. و تزویج فاطمه به علی بن ابی‌طالب (علیهماالسلام).
روایت دهم
روایت ذیل دو سند دارد:
سند یکم:
حَدَّثَنَا اَبُو مُحَمَّدٍ جَعْفَرُ بْنُ النُّعَیْمِ الشَّاذَانِیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ اِدْرِیسَ حَدَّثَنَا اِبْرَاهِیمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ اَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا عَنْ اَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ صیَا عَلِیُّ لَقَدْ عَاتَبَتْنِی رِجَالٌ مِنْ قُرَیْشٍ فِی اَمْرِ فَاطِمَهَ وَ قَالُوا خَطَبْنَاهَا اِلَیْکَ فَمَنَعْتَنَا وَ تَزَوَّجْتَ عَلِیّاً فَقُلْتُ لَهُمْوَ اللَّهِ مَا اَنَا مَنَعْتُکُمْ وَ زَوَّجْتُهُ بَلِ اللَّهُ تَعَالَی مَنَعَکُمْ وَ زَوَّجَهُفَهَبَطَ عَلَیَّ جَبْرَئِیلُ ع فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ اِنَّ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ یَقُولُ لَوْ لَمْ اَخْلُقْ عَلِیّاً ع لَمَا کَانَ لِفَاطِمَهَ ابْنَتِکَ کُفْوٌ عَلَی وَجْهِ الْاَرْضِ آدَمُ فَمَنْ دُونَهُ.
سند دوم:
حَدَّثَنَا بِهَذَا الْحَدِیثِ اَحْمَدُ بْنُ زِیَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدَانِیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ اَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَبِی طَالِبٍ ع عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآله.
و قد اخرجت ما رویته فی هذا المعنی فی کتاب مولد فاطمه ع و فضائلها.
[14] القمی, ابو جعفر الصدوق, محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (متوفای381ه), عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام) ج1 ص203, تحقیق:تصحیح وتعلیق وتقدیم:الشیخ حسین الاعلمی, ناشر:مؤسسه الاعلمی للمطبوعات - بیروت – لبنان, سال چاپ:1404 - 1984 م.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: یا علی؛ عده‌ای از مردان قریش درباره فاطمه مرا ملامت کردند و گفتند که ما از فاطمه خواستگاری کردیم اما تو ما را منع نمودی و او را به ازدواج علی بن ابی‌طالب درآوردی. من در جواب آنها گفتم: سوگند به خداوند که من شما را منع نکردم و به عقد علی در نیاوردم بلکه خدا شما را منع کرد و فاطمه را به عقد او درآورد. همانا جبرئیل بر من نازل شد و گفت یا محمد؛ خداوند می‌فرماید اگر علی را نیافریده بودم هر آینه بر روی زمین از حضرت آدم و بعد از او (تا قیامت), برای فاطمه هم‌شانی نبود.
روایت یازدهم
بِهَذَا الْاِسْنَادِ, عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ, عَنْ صَبَّاحٍ الْمُزَنِیِّ, عَنِ الْحَارِثِ بْنِ حَصِیرَهَ, عَنِ الْاَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَهَ, قَالَ: سَمِعْتُ الْاَشْعَثَ بْنَ قَیْسٍ الْکِنْدِیَّ وَ جُوَیْبِراً الْجَبَلِیَّ قَالا لِعَلِیٍّ: یَا اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ, حَدِّثْنَا فِی خَلَوَاتِکَ اَنْتَ وَ فَاطِمَهَ قَالَ: نَعَمْ, بَیْنَا اَنَا وَ فَاطِمَهُ فِی کِسَا ٍ, اِذْ اَقْبَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ). .. فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ): یَا فَاطِمَهُ, اَمَا تَعْلَمِینَ اَنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) اطَّلَعَ اطِّلَاعَهً مِنْ سَمَائِهِ اِلَی اَرْضِهِ فَاخْتَارَ مِنْهَا اَبَاکِ فَاتَّخَذَهُ صَفِیّاً, وَ ابْتَعَثَهُ بِرِسَالَتِهِ اَمَا تَعْلَمِینَ اَنَّ اللَّهَ اطَّلَعَ اطِّلَاعَهً مِنْ سَمَائِهِ اِلَی اَرْضِهِ فَاخْتَارَ مِنْهَا بَعْلَکِ وَ اَمَرَنِی اَنْ اُزَوِّجَکِهِ وَ اَنْ اَتَّخِذَهُ وَصِیّا.
[15] الطوسی, الشیخ ابوجعفر, محمد بن الحسن بن علی بن الحسن (متوفای460ه), الامالی, ص406, تحقیق:قسم الدراسات الاسلامیه - مؤسسه البعثه, ناشر:دار الثقافه قم, الطبعه:الاولی, 1414ه.
اصبغ بن نباته می‌گوید: از اشعث بن قیس و جویبر شنیدم که به امام علی (علیه‌السّلام) گفتند: یا علی؛ از خلوت‌های خود و فاطمه برایمان بگو. امام (علیه‌السّلام) فرمود: من و فاطمه بودیم که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر ما وارد شد و فرمود: ... ای فاطمه آیا نمی‌دانی خداوند میان آسمان‌ها و زمین نگریست و پدرت را برگزید و او را به عنوان رسول خود انتخاب نمود. آیا نمی‌دانی خداوند بار دیگر بدان نظر کرد و شوهرت را انتخاب نمود و مرا دستور داد تا تو را به ازدواج او در آورم و او را جانشین خ